De Lynx, (Euraziatische lynx)

De Euraziatische lynx is een katachtig roofdier, ongeveer even groot als een herdershond. De pardellynx en de Canadese lynx worden soms als een ondersoort van de Euraziatische lynx beschouwd.

Uiterlijk van de lynx
De lynx heeft karakteristieke bakkebaarden, gepluimde oren en een kort staartje. Hij staat hoog op de poten. De vacht van de lynx is in de zomer geelbruin. 's Winters is de vacht bleker en dikker. Verspreid over zijn lichaam liggen enkele kleine, bleke vlekken. Vooral de ledematen zijn duidelijk gevlekt. De staart is kort met een zwart puntje.

Lynxen zijn goed tegen kou bestand, dankzij de dichte vacht en de haarkussens aan hun voeten. De gepluimde oorschelpen zijn uiterst nuttig voor het opvangen van zelfs de zwakste geluiden. Ze hebben als het ware de functie van antennes.

De kop-romplengte ligt bij een volwassen lynx tussen de 80 en 130 cm, de schouderhoogte tussen de 60 en de 75 cm, gemiddeld 65 cm. Het staartje wordt 11 tot 25 centimeter lang. Lynxen wegen 18 tot 25, soms tot 38 kg.

Gedrag van de lynx
Het dier leeft territoriaal. De mannetjes hebben aparte territoria die overlappen met die van de eveneens solitair levende wijfjes. Als hol wordt meestal een rotshol gebruikt, maar ook een dassenburcht of dicht struikgewas wordt gebruikt. De omvang van een territorium is ongeveer 10.000 hectare.

Een territorium is bij dieren een tegen soortgenoten verdedigd leefgebied

Voedsel
Lynxen jagen voornamelijk in de schemering. Het zijn geen opportunisten; ze jagen voornamelijk op hazen, reeën en gemzen. Ook knaagdieren, jonge hoefdieren en hoendervogels als patrijs, korhoen en sneeuwhoen worden gegrepen. Een enkele keer worden ook grotere hertensoorten gedood. De meeste dieren, waaronder hazen worden vanuit struiken beslopen. Een groter prooidier als een ree wordt vaak vanuit een hinderlaagboom 'geslagen', waarna het dier in de keel wordt gegrepen. De lynx eet gemiddeld één kilogram per dag.

Een lynx is voortdurend bezig met de evaluatie van zijn territorium op basis van prooidier-activiteit. Bekend is dat lynxen wildwissels voortdurend op recente betreding inspecteren. Het is overigens niet waar dat lynxen enkel zieke en zwakkere dieren aanvallen.

Voortplanting
De paartijd loopt van januari tot maart, waarna na een draagtijd van ongeveer 74 dagen de jongen in mei of juni worden geboren. De lynx krijgt per worp tussen de één en de vijf, meestal twee à drie jongen. De oogjes gaan na 16 à 17 dagen open. De zoogtijd duurt twee tot vijf maanden. Ze verlaten het nest voor het eerst na 4 maanden. Ze blijven ongeveer 12 maanden bij de moeder. Het mannetje helpt de eerste twee maanden mee met de zorg, door voedsel voor de moeder te brengen.

Een mannetje is na ongeveer 30 maanden geslachtsrijp, een vrouwtje na 22 maanden. Het wordt maximaal 20 jaar oud, ongeveer 15 jaar in het wild en 17 jaar in gevangenschap

Waar vind je deze lynx?
De Euraziatische lynx komt voor in de wouden van Europa en Noord- & Centraal-Azië, van het Himalayagebergte tot Siberië. Hij heeft een voorkeur voor volwassen, dichtbegroeide naaldwouden en gemengde bossen, met veel bomen en een dichte ondergroei. Ook komt hij voor in steile rotsgebergten tot 1000 meter hoogte. Een enkele keer worden ze tot op 2000 meter hoogte aangetroffen.

De lynx kwam voorheen voor in het grootste gedeelte van Europa, van Centraal-Frankrijk en de Pyreneeën tot de Balkan. Het dier is in Europa in veel streken uitgeroeid, omdat hij schade zou aanrichten aan de wildstand en vee.

Daar waar hij nog aangetroffen wordt, is het een beschermd dier. Op sommige plaatsen neemt zijn aantal zelfs weer toe, zoals nu in delen van Europa. Redelijk recent is de soort geherintroduceerd in de Alpen van Frankrijk en Zwitserland, de Jura, de Vogezen en de Harz. In Oost-Europa zijn ze nooit uitgeroeid geweest. In 1960 was de soort verdwenen uit West-Europa, maar nu zijn ze in de meeste landen weer aanwezig.

In Noorwegen leven nog ongeveer 500 lynxen, maar door de overheid is de jacht toegestaan om dit aantal tot 400 te verminderen

Deze kaart toont de verspreiding van de lynx in Frankrijk in 2003. Het is een vrijwel aaneengesloten gebied vanaf de Middellandse Zee tot aan Duitsland. De aantallen nemen toe.

* In de 1974 / 1975 zijn er in de Jura bij Neuchâtel ongeveer 10 dieren uitgezet. In 2000 waren er 80 tot 100 dieren.
* Tussen 1983 en 1988 zijn in de Vogezen 14 lynxen uitgezet (negen mannetjes, vijf vrouwtjes). In 2000 waren het er 20 à 30.

Na 300 jaar afwezigheid komt de lynx nu weer in de noordelijke Ardennen van België voor in onder andere Vielsalm. Dit is de noordwestelijke grens van het verspreidingsgebied en sluit aan op de populaties in de Eifel en de Vogezen.


In Duitsland zijn er populaties in:

* Rijnland-Palts in het Pfälzer Wald; in het Frans-Duitse grensgebied, komende uit de Franse populatie.
* Noord-Rijnland-Westfalen; het Nationaal Park Eifel, aansluitend op de Pfalz en op het Luxemburg en België en in Düren, niet ver van de Nederlandse grens.
* Beieren; Er wordt gesproken over ongeveer 100 dieren in het grensgebied van Duitsland, Oostenrijk en Tsjechië.
* Hessen; sinds 1999 in Werra-Meißner-Kreis, Hanau, Spessart, Vogelsberg. Dit zijn de meest noordwestelijke dieren van de Boheems-Beierse populatie.
* Nedersaksen; in het Nationaal Park de Harz in Duitsland is de lynx geherintroduceerd in 2000. Er zijn 12 dieren uitgezet.
* Baden-Württemberg; Zwarte woud, Neckar-Odenwald-Kreis enkele dieren. Ze kunnen uit verscheidene gebieden komen: uit de Jura, de Vogezen of uit Bohemen/Beieren.

De lynx kwam nog tot diep in de Middeleeuwen in Nederland voor. Uit de administratie van de toenmalige 'edele' slagers, die hun vlees van de edele jachthouding afnamen, blijkt dat de aanlevering van lynxen met enige regelmaat plaatsvond. Ook is er een schedel met onderkaak gevonden bij een Romeinse nederzetting bij Valkenburg ZH. In de netten van Nederlandse Noordzeevissers worden nog geregeld schedelfragmenten en beenderen van de lynx uit de IJstijd aangetroffen. Deskundigen gaan ervan uit dat er nooit sprake is geweest van de afschot van de laatste Nederlandse lynx, maar dat de lynx samen met de wolf rond 1890 in Nederland uitstierf. Maar ook dat is niet zeker, aangezien lynxen treklustige, solitaire dieren zijn, in tegenstelling tot de wolf, die vaak vaste jachttrajecten hanteert.
Volgens de officiële lezing is de lynx in Nederland uitgestorven, maar toch worden er met enige regelmaat nog lynxen in Nederland waargenomen. Een artikel daarover is verschenen in het Natuurhistorisch maandblad in 1996, waarin twintig waarnemingen en prenten staan van de lynx in Nederlands Limburg tussen 1991 en 1996. Er werden ook uitwerpselen gevonden.

Naast zichtwaarnemingen in de provincie Limburg zijn er vanaf 1999 ook waarnemingen in de provincie Gelderland. Voor Alterra is dit aanleiding een onderzoek in te stellen naar de huidige status van de lynx op basis van onderzoek naar de betrouwbaarheid van zichtwaarnemingen in Nederland sinds 1988. Ook waarnemingen in de bosachtige omgeving van Kootwijk worden daarbij onder de loep genomen.

Op dit moment wordt vermoed dat het in Zuid-Limburg en op de Veluwe om verdwaalde lynxen uit Duitsland gaat. Of de lynx zich in Nederland ooit nog zal vestigen, is de vraag, omdat de natuurgebieden te zeer versnipperd zijn. Sommige deskundigen concluderen echter uit de vele waarnemingen in die gebieden dat de lynx langzaamaan aan het wennen is aan de versnipperde leefgebieden.

Tegen de aanwezigheid van de lynx zou ook weerstand bestaan, omdat deze al dan niet terecht als schadelijk en gevaarlijk wordt beschouwd. Bij veel mensen leeft een ongemakkelijk gevoel hun land met een 'gevaarlijk dier' te moeten delen, terwijl andere het prachtig vinden als het dier zich weer zou vestigen in Nederland.

In 1991 is een rapport verschenen over de herintroductie van Lynxen in Nederland, zie hieronder bij de bronnen, waarin de conclusie wordt getrokken dat de Veluwe 10 tot 25 lynxen zou kunnen voeden. Dat is echter een te kleine populatie om op lange duur te kunnen voortbestaan. Inmiddels is de EHS volop in ontwikkeling en sluit de Veluwe aan op de Utrechtse Heuvelrug en Duitsland, waardoor een populatie in verbinding kan komen te staan met andere Europese populaties. Hierdoor zou het inteeltrisico verminderen en kan de aanwezigheid van de lynx in Nederland realiteit worden.

Niet uitgesloten is dat de lynx zich rond 2010 in Limburg zal vestigen. Als de Veluwe dan ook een populatie herbergt, zou het nuttig zijn het trekgedrag van deze dieren te faciliteren. Een doorgang (corridor) naar de Oostvaardersplassen, alsmede naar(grote) beboste natuurgebieden langs de grote rivieren is dan een optie.

Verspreidingspatroon

De verspreiding in een nieuw gebied, door herintroductie of door zelfstandige gebiedsuitbreiding verloopt ongeveer als volgt:

* Pionierfase: Jonge dieren nemen een nieuw gebied in, in eerste instantie zorgt dat voor veel verliezen door verkeerslachtoffers en stroperij. Ook door de geïsoleerde ligging is voorplanting soms moeilijk. Er komen steeds nieuwe dieren het gebied binnen om een territorium te vinden. Dit is het geval de eerste 5 jaar na introductie in een nieuw gebied.
* Groeifase: De territoria beginnen op elkaar aan te sluiten. de mannetjes weten de vrouwtjes te vinden. Doordat de prooidieren nog niet gewend zijn aan de lynxen kunnen de lynxen vrij eenvoudig aan voldoende voedsel komen. Aantallen lynxen nemen in een bepaald gebied toe. Deze periode is na 5 tot 15 jaar in een nieuw gebied.
* Volwassenfase: Op een gegeven moment zijn de prooidieren gewend aan de lynxen en laten zich niet zo makkelijk verschalken. Lynxen moeten voor hun voedsel soms uitwijken naar minder eenvoudige prooidieren zoals jonge edelherten, konijnen, schapen en andere huisdieren. De acceptatie van de lynxen neemt af. De dieren hebben ook grotere territoria nodig door de afgenomen beschikbaarheid van voedsel. Vanuit dit soort onrustige populaties kunnen weer nieuwe gebieden bevolkt worden. Deze fase is 15 tot 30 jaar na introductie in een nieuw gebied.
* Stabiele fase: De territoria zijn vergroot tot ongeveer 100 km2 per dier, geaccepteerd door de menselijke omgeving. Deze fase treedt in na 30 jaar in een nieuw gebied.


Lynxen in gevangenschap

De volgende dierentuinen in Nederland en België houden lynxen:
* Dierenpark Amersfoort
* Artis
* Dierenrijk Europa
* Gaiapark Kerkrade
* Olmense Zoo
* Kasteelpark Born

Plaatjes







---

Ik zelf vind de lynx een heel erg mooi dier Mn lievelingskatachtige ^^